Πρώτος παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος

Πρώτος παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος: Ενδιάμεσος απολογισμός της θηριώδους μάχης στο χρηματοπιστωτικό κυβερνοχώρο – μέρος Α!

Χωρίς καμία αμφιβολία, ο μεγάλος νικητής στο οικονομικό επίπεδο είναι οι Η.Π.Α. οι οποίες (κατά την υποκειμενική μας άποψη πάντα), όχι μόνο σχεδίασαν με κάθε λεπτομέρεια μία πράγματι πολύπλοκη πολεμική, επιχειρησιακή και επικοινωνιακή στρατηγική, συμπεριλαμβανομένης της ασφαλούς αποχώρησης από «το πεδίο της μάχης», αλλά και την εκτέλεσαν με εξαιρετικό τρόπο.

Στο πολιτικό επίπεδο όμως νικητής θεωρούμε ότι θα αναδειχθεί η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, η οποία ήδη «κρατά τα κλειδιά της ΕΕ», κατά την έκφραση του J. Neuger (Bloomberg). Όπως αναφέρει δε ο J.D.Juliani, ο πρόεδρος του κέντρου ερευνών Robert Schuman Foundation, «Η Merkel είναι αυτή που κρατά το κλειδί για τη ροή κεφαλαίων και δεν επιθυμεί να το εγκαταλείψει». Όλες οι υπόλοιπες χώρες, λίγο ή περισσότερο, ανήκουν δυστυχώς στους ηττημένους, με τις ισχυρότερες εξ αυτών να θελήσουν σίγουρα στο μέλλον να περιορίσουν τις ζημίες τους, εις βάρος των πάσης φύσεως ασθενέστερων.

Οι μεγάλοι οικονομικά ηττημένοι είναι η Κίνα και η Ιαπωνία, όπως θα τεκμηριώσουμε παρακάτω, κυρίως λόγω της ιδιαίτερης σχέσης τους με τις Η.Π.Α. – βασικοί προμηθευτές της υπερδανεισμένης αμερικανικής αγοράς και ταυτόχρονα οι μεγαλύτεροι πιστωτές της. Οικονομικά και πολιτικά ηττημένοι είναι οι Μ. Βρετανία και η Γαλλία (σημερινά μεγάλα θύματα των αμερικανικών τοξικών ομολόγων και ταυτόχρονα πολύ σοβαρά εξασθενημένοι για να σταθούν με αξιώσεις δίπλα στη Γερμανία – τη μελλοντική αδιαφιλονίκητη ηγέτιδα της ΕΕ), ενώ σαφώς οικονομικά ηττημένοι (ποτέ δεν είχαν ιδιαίτερη πολιτική ισχύ) οι Ιταλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Αυστρία και Ελβετία.

Για τη Ρωσία, η οποία κέρδισε αρκετά από τις υπερβολικές αυξήσεις των τιμών των πρώτων υλών και της ενέργειας, ενώ πρόσφατα ανήγγειλε εξοπλιστικά προγράμματα (προφανώς άλλαξε πορεία, κατευθυνόμενη εκεί που πραγματικά διαθέτει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα – πρώτες ύλες, ενεργειακά αποθέματα, στρατιωτική υπεροχή), η εικόνα δεν είναι ακόμη σαφής (μεταξύ άλλων, η επιλογή «συμμάχων» ανάμεσα στις Κίνα και ΕΕ δεν είναι ακόμη διακριτή).

Όσον αφορά τις μικρότερες οικονομίες, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά, ιδιαίτερα μετά τη πτώχευση της Ισλανδίας, από την οποία φάνηκε πλέον ότι έχει «καταργηθεί» ο κανόνας που ήθελε τα κράτη να μην μπορούν να χρεοκοπήσουν. Μέσα σε αυτήν την κατηγορία συμπεριλαμβάνεται δυστυχώς και η χώρα μας (αν και ευτυχώς έχουμε υψηλό σχετικά ΑΕΠ, υποφέρουμε από το υπερβολικό χρέος), η οποία έχει φυσικά τις δικές της ιδιαιτερότητες, όπως φαίνεται από το άρθρο μας: Σύγχρονες αποικίες μέσω οικονομικών κατακτήσεων: Ο αφανής εθνικός κίνδυνος από την υπερχρέωση του ιδιωτικού & δημόσιου τομέα της χώρας μας 3/8/2009. Για να μπορέσει να κρίνει κανείς υπεύθυνα την πιθανότητα πτώχευσης μίας τέτοιας χώρας, χρειάζεται να γνωρίζει τα ακριβή μεγέθη της οικονομίας της (ενεργητικό, παθητικό, δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, ρευστότητα κ.α.), κάτι πολύ δύσκολο, αφού συνήθως παρεμβαίνει η «δημιουργική λογιστική» του εκάστοτε Δημοσίου.

Ξεκινώντας από τον πανέξυπνο μεγάλο νικητή, τις Η.Π.Α. («Όλοι είμαστε Ινδιάνοι», γράφει χαρακτηριστικά ένας Ευρωπαίος οικονομολόγος), θα περιοριστούμε σε μία γενικότερη εικόνα, αφού έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα μας, μερικά από τα οποία παραθέτουμε (links) στο τέλος. Η «Οικονομική κρίση», όπως μάλλον κατ’ ευφημισμό την αποκαλούμε όλοι μας, οφείλεται στα ενυπόθηκα δάνεια που δόθηκαν στους αμερικανούς πολίτες, οι οποίοι τοποθέτησαν εγγυήσεις ίσες ή περισσότερες με την πλασματική αξία των ακινήτων τους, η οποία (πλασματική αξία) ήταν της τάξης των 5 τρις $ και πιθανολογείται τεκμηριωμένα ότι θα φτάσει στα 8 τρις $ (1 τρις είναι 1.000 δις ή 1.000.0000 εκ.).

Τα επισφαλή αυτά δάνεια συγκεντρώθηκαν μεταξύ άλλων σε CDO’s (γνωστά σαν τοξικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα ή δομημένα ομόλογα), αξιολογήθηκαν από τις αμερικανικές εταιρείες με ΑΑΑ, «ασφαλίσθηκαν» με CDS (το εάν θα πληρωθούν κάποια ασφάλιστρα, ιδιαίτερα μετά το ανακοινωθέν κλείσιμο της AIG, είναι άλλο θέμα) και πουλήθηκαν κυρίως σε Ευρωπαίους ιδιώτες και τράπεζες, όπου η δραστηριοποίηση της Citibank στις πωλήσεις τίτλων Lehman, στην οποία ήταν βασικός μέτοχος με 4,5%, είναι πλέον case study. Ας μην ξεχάσουμε εδώ ότι η Citibank, τουλάχιστον στη χώρα μας, μάζευε σχεδόν αποκλειστικά χρήματα χωρίς να προσφέρει δάνεια - σε αντίθεση με τις «έξυπνες» Ελληνικές τράπεζες που έδιναν πολλαπλάσια δάνεια των καταθέσεων τους (δικά μας χρήματα επομένως), στις κατά πολύ ασθενέστερες μας χώρες του εξωτερικού που επεκτάθηκαν και στη συνέχεια βοηθήθηκαν από το κράτος (από εμάς δηλαδή).

Έτσι κατάφεραν τελικά οι Η.Π.Α. (πιθανολογούμε χάρη στους πολιτικούς και οικονομικούς ηγέτες τους τύπου Bush-Paulson-Greenspan, στους χρηματιστηριακούς «αστέρες» τους τύπου Buffet-Soros, καθώς επίσης στα «αεροπλανοφόρα» τους τύπου Citigroup, Lehman κ.α.) να εξάγουν το τεράστιο οικονομικό πρόβλημα τους που προήλθε από την υπερκατανάλωση (ιδιωτικό και δημόσιο χρέος), εισπράττοντας πολλά τρις $ από τον υπόλοιπο κόσμο, χωρίς να χρειαστεί να δώσουν απολύτως τίποτα σαν αντάλλαγμα.

Με δεδομένο τώρα ότι όλα αυτά τα χρήματα (κατά την άποψη μας, τουλάχιστον 5 τρις $ - ήτοι το μισό δημόσιο χρέος των Η.Π.Α.) ευρίσκονται κάπου στην Αμερική (τα χρήματα δεν χάνονται, απλά αναδιανέμονται με τη βοήθεια των ψηφιακών νομισμάτων), το σχέδιο έχει επιτύχει πλήρως. Το εάν δοθούν σε κάποιες επιχειρήσεις τους που ανέκαθεν υπέφεραν (όπως για παράδειγμα στην GM ή στην Chrysler που δεν της έφτασαν αυτά που εισέπραξε από την Mercedes), το εάν κάποιοι αμερικανοί πολίτες χάσουν τα σπίτια τους, για να τα αγοράσουν άλλοι συμπατριώτες τους στη μισή τιμή ή οτιδήποτε άλλο, δεν επηρεάζει καθόλου το «ισοζύγιο» της χώρας – σε κάθε μάχη υπάρχουν και θύματα, πόσο μάλλον σε έναν παγκόσμιο πόλεμο.

Άλλωστε οι Η.Π.Α. έχουν «εισπράξει» και με πολλούς άλλους τρόπους (νόμιμα πάντοτε, αφού η παράνομη ληστεία είναι μόνο για πνευματικά καθυστερημένους), όπως μέσω των συλλογικών αγωγών εναντίον φαρμακευτικών και άλλων, ευρωπαϊκών και μη εταιρειών, μέσω των «φορολογικών» αγωγών (βλ. UBS) κλπ. Ελληνικές εταιρείες που έχουν δραστηριοποιηθεί στις Η.Π.Α., όπως για παράδειγμα η Lavipharm, θα μπορούσαν να μας πουν πολύ περισσότερα.

Οι κάθε είδους «συνεργοί στο έγκλημα», τους οποίους μάθαμε να αποκαλούμε Golden Boys (μισθοφόροι στρατιώτες θα ήταν μάλλον πιο σωστό), έχουν αμειφθεί με το παραπάνω, είτε φορολογηθούν «για τα μάτια» (AIG Bonus, που σύμφωνα πλέον με τον Εισαγγελέα είναι περισσότερα από όσα ανακοινώθηκαν – περίπου 218 εκ. $), είτε όχι. Ο χαρισματικός αμερικανός πρόεδρος κ. Obama (ήδη η προεκλογική εκστρατεία του έχει θεωρηθεί υποδειγματική από τους ειδικούς στο marketing), εκτέλεσε ήδη με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο την «αποστολή» του προκατόχου του κ. Bush, ολοκληρώνοντας το επικοινωνιακό μέρος της στρατηγικής και ομαλοποιώντας τον επικίνδυνο δρόμο της ειρηνικής αποχώρησης από το πεδίο της μάχης (οι «επιθέσεις» φιλίας του προς τις μουσουλμανικές χώρες, βλ. Περσία, λένε πολλά σε σχέση με την «εκλογική» επιτυχία του).

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]

Το «επιχειρησιακό σχέδιο» όμως δεν τελείωσε εδώ. Αυτό που είδαμε ήταν το πρώτο μέρος της χολιγουντιανής παράστασης, ενώ το δεύτερο μόλις ξεκίνησε, με τις πρόσφατες ενέργειες της Fed, υπό τον καινούργιο πλέον στρατηγό της. Αυτές τις ενέργειες εμείς θα τις ονομάζαμε «Τύπωμα χρημάτων, τουλάχιστον μέχρι να εκμηδενιστεί το εναπομείναν δημόσιο χρέος και να ανακάμψει η Οικονομία», ενώ επίσημα ονομάζονται από τη Fed σαν πόλεμος εναντίον του αποπληθωριστικού κινδύνου!. Τα χρήματα αυτά διατίθενται από τη Fed ως εξής:

α) Μέχρι 1,25 τρις $ για τις υποθήκες (μέχρι στιγμής έχουν προγραμματισθεί 500 δις $) των κρατικοποιημένων Fannie Mae και Freddie Mac (εξετάζεται, πολύ σωστά, το εάν οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που κατασχέθηκαν, θα παραμείνουν ως ένοικοι, μέχρι να βρεθεί αγοραστής ή να μπορέσουν να εξοφλήσουν τα σπίτια τους – ιατρική περίθαλψη των τραυματιών πολέμου)

β) Μέχρι 200 δις $ (προγραμματισμένα 100 δις $) για ομόλογα των δύο παραπάνω κρατικοποιημένων τραπεζών και, το καλύτερο,

γ) Μέχρι 300 δις $ για μακροπρόθεσμα αμερικανικά κρατικά ομόλογα (δανείζει δηλαδή το ίδιο το κράτος τον εαυτό του, ενδεχομένως με «φρεσκο-τυπωμένα» χρήματα), επί πλέον αυτών που βρισκόταν ήδη στον αρχικό «κατάλογο αγορών» της Fed.

Το εάν τα χρήματα αυτά είναι στο σύνολο τους τυπωμένα πληθωριστικά χρήματα ή όχι, δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε με βεβαιότητα, αφού τουλάχιστον από την Ευρώπη «εισέρευσαν» στις Η.Π.Α. πραγματικά χρήματα, μέρος των οποίων (αυτά που δεν καταναλώθηκαν) ενδεχομένως απλά να «προ-απεικονίζονται» στον Ισολογισμό της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας (Fed). Στην πιθανή αυτή περίπτωση, η Fed θα τα αποσύρει εύκολα αργότερα και θα αποφευχθεί ο κίνδυνος του υπερπληθωρισμού. Όπως πολύ σωστά έγραψε ο φιλόσοφος Karl Poper, «Οφείλουμε να είμαστε σκεπτικιστές, απέναντι σε κάθε εμπεριέχουσα τα πάντα ερμηνεία της πραγματικότητας»

Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs προσπάθησαν με μία πρόσφατη μελέτη τους να «μεταφράσουν» την νεωτεριστική (χωρίς προηγούμενο) αυτή πολιτική της Fed σε όρους επιτοκίων (μετά το μηδενισμό των επιτοκίων, θεωρήθηκε ότι η Fed δεν είχε άλλα όπλα για να χρησιμοποιήσει εναντίον της κρίσης – έτσι τουλάχιστον πίστεψαν οι δυστυχείς ηττημένοι).

Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η σημερινή απόφαση της Fed ισοδυναμεί με μία μείωση των επιτοκίων ύψους 1%. Από το Φθινόπωρο όμως του 2008 ο ισολογισμός της Fed, στα πλαίσια της μη συμβατικής πλέον οικονομικής πολιτικής της, διπλασιάστηκε κατά περισσότερο από 1 τρις $, ενώ είναι προγραμματισμένα ακόμη 1 τρις $ !! Καθαρά υπολογιστικά λοιπόν, το βασικό επιτόκιο στις Η.Π.Α. είναι ήδη στο -3% (εάν βέβαια ισχύει ο μαθηματικός τύπος της Goldman Sachs). Η αμερικανική οικονομία όμως χρειάζεται ένα επιτόκιο της τάξης του -6% (!!) για να ανακάμψει, σύμφωνα με τους οικονομολόγους της επενδυτικής τράπεζας.

Εάν ισχύει η πρόβλεψη, τότε θα πρέπει η Ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα να συνεχίσει τις αντισυμβατικές ενέργειες της και να διπλασιάσει τα χρήματα που διοχετεύει στην αγορά. Στην περίπτωση αυτή, δεν θα μιλάμε πλέον μόνο για τιμές που υπαγορεύονται από το κράτος (όχι από την ελεύθερη αγορά, αφού οι κανονικές τράπεζες δεν μπορούν να δανείζουν με αρνητικά επιτόκια), αλλά και για το ότι η Fed, με τις αγορές της αυτές, αναλαμβάνει πλέον το ρίσκο που μέχρι πρότινος αναλάμβαναν οι κανονικές τράπεζες, οι οποίες οδηγήθηκαν από την ανάληψη του ρίσκου αυτού στη χρεοκοπία. Θεωρητικά λοιπόν θα μπορούσε και η ίδια να χρεοκοπήσει, κάτι που δίνει μία επί πλέον ενδιαφέρουσα διάσταση στο θέμα.

Στο ενεργητικό της Ομοσπονδιακής τράπεζας υπάρχουν πια τα μερίδια των σχεδόν χρεοκοπημένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (όπως της AIG, της Fannie Mae και της Freddy Mac), καθώς επίσης δανειακά ομόλογα εμπορικών εταιριών - στο μέλλον, επί πλέον των παραπάνω, μη εγγυημένα «ενυπόθηκα» δάνεια και πολλά άλλα. Μόλις πριν από μισό χρόνο, το πιστωτικό μέγεθος της Fed ήταν περίπου 6% του αμερικανικού ΑΕΠ (ΑΕΠ 2007 περίπου 14 τρις $), σήμερα ευρίσκεται ήδη στο 15% του αμερικανικού ΑΕΠ και υπολογίζεται ότι θα φτάσει στο 25%.

Επειδή η πιστωτική αυτή επέκταση της Fed στηρίζεται τυπικά στη μαζική εκτύπωση χρημάτων χωρίς αντίκρισμα (ο κανόνας του χρυσού έχει προ πολλού καταργηθεί), με την «κρίση του χρέους» να αντιμετωπίζεται «μονεταριστικά» (δηλαδή η κεντρική τράπεζα αγοράζει με πληθωριστικά χρήματα το κρατικό χρέος και διατηρεί τεχνητά χαμηλά τα επιτόκια), δεν γνωρίζει κανείς τι θα συμβεί στο μέλλον από αυτήν την μεγαλειώδη ποσότητα των χρημάτων, με τα οποία πλημμυρίζεται η αγορά (είναι πραγματικά κάτι καινούργιο, αφού δεν υπήρχε σ’ αυτήν την έκταση ούτε στην κρίση του 1929). Την ίδια ώρα βέβαια οι αμερικανοί μας λένε ότι η σημερινή τους κρίση είναι μικρότερη από την αντίστοιχη του 1929. Μήπως αλήθεια επειδή αυτή τη φορά πρόλαβαν και την «εξήγαγαν» με επιτυχία;

Σε κάθε περίπτωση, οι ενέργειες αυτές θα οδηγήσουν εν πρώτοις σε έναν υπερπληθωρισμό, ο οποίος φυσικά θα μειώσει την αγοραστική αξία του δολαρίου, αλλά και θα εκμηδενίσει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων. Οι μειώσεις αυτές θα έχουν σαν αποτέλεσμα τη συσσώρευση «λογιστικών» ζημιών στα κράτη που διατηρούν συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια ή σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα (η Κίνα διαθέτει 1 τρις $ σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα). Επομένως, θα επηρεάσουν και τους βασικούς δανειστές των Η.Π.Α. (κυρίως Κίνα και Ιαπωνία), οι οποίοι, με αυτόν τον τρόπο, θα «συνδράμουν αφιλοκερδώς» στη μείωση του αμερικανικού εξωτερικού χρέους (σήμερα περίπου 10 τρις $) και στην ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας (ευτυχώς που οι δύο αυτές χώρες είναι μεταξύ των τριών που έχουν πραγματικά χρήματα στα ταμεία τους – η τρίτη είναι η Ρωσία). Η πληθωριστική μείωση της συγκριτικής τιμής του δολαρίου θα έχει και άλλα ωφέλιμα επακόλουθα για την αμερικανική οικονομία, όπως την αύξηση των εξαγωγών της λόγω «νομισματικής» ανταγωνιστικότητας, τη μείωση των εισαγωγών της κ.α.

Εδώ λοιπόν ολοκληρώνεται και το δεύτερο μέρος του στρατηγικού σχεδίου, το οποίο θα εξαλείψει σχεδόν εξ ολοκλήρου το αμερικανικό εξωτερικό χρέος (πρόσφατα υποσχέθηκε ο Obama το μηδενισμό του χρέους εντός τη εκλογικής του θητείας – προφανώς κάτι ξέρει), ενώ θα ενδυναμώσει σημαντικά τις αμερικανικές επιχειρήσεις και φυσικά τη Wall Street (οι μετοχές υγιών εταιριών αποτελούν καταφύγιο σε περιόδους υπερ-πληθωρισμού, αφού η τιμή τους αυξάνεται με δεδομένη στην παραπάνω περίπτωση την αξία τους – εκτός φυσικά εάν η διαχείριση του υπερπληθωριστικού τέρατος ξεφύγει από τα χέρια του κράτους).

Βέβαια, οι εκτεταμένες και αντισυμβατικές (πραξικοπηματικές) ενέργειες της Fed αποδεικνύουν ότι η αμερικανική οικονομία αντιμετωπίζει πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, από ότι πίστευε (και πιστεύαμε) ότι είχε, μη γνωρίζοντας ακριβώς το μέγεθος του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους της. Αυτό το βλέπουν σίγουρα και οι επενδυτές, οι οποίοι θα είναι πολύ προσεκτικοί, μέχρι τουλάχιστον να δουν που θα οδηγήσει η καινούργια πολιτική της Fed - υπό την αιγίδα προφανώς της αμερικανικής κυβέρνησης.

Το «σχέδιο» τώρα έχει και τρίτο μέρος, το οποίο αφορά κυρίως την «εξαγωγή του υπερβάλλοντος πληθωρισμού» (υπερπληθωρισμού) των Η.Π.Α. παγκοσμίως. Με το πρώτο μέρος του σχεδίου «κατέθεσαν» οι Ευρωπαϊκές κυρίως οικονομίες πραγματικά χρήματα στα αμερικανικά ταμεία, μειώνοντας έμμεσα το εξωτερικό χρέος, ενώ με το δεύτερο μέρος «κλήθηκαν» με τη σειρά τους οι δανείστριες χώρες να συμβάλουν, μέσω της πληθωριστικής υποτίμησης του δολαρίου (συναλλαγματικά αποθέματα) και του εκμηδενισμού της απόδοσης των μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων. Ήδη μέσω του δεύτερου μέρους δημιουργήθηκαν αρκετές προϋποθέσεις του τρίτου, οι οποίες πιθανολογούμε ότι σχεδιάζεται να οδηγήσουν τις Η.Π.Α. από το τεράστιο εξωτερικό χρέος, στο πλεόνασμα!!

Με τη βοήθεια αφ’ ενός μεν του χαμηλού δολαρίου (ήδη είναι στο 1,35 σε σχέση με το €, παρά το ότι η δίκαιη αξία του υπολογίζεται στο 1,18), αφ’ ετέρου της μείωσης των εισαγωγών από τις ανταγωνίστριες χώρες (για παράδειγμα, η Ιαπωνία παρουσίασε μείωση των εξαγωγών της κατά σχεδόν 50%, με τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες της να παραπαίουν), την εξοικονόμηση πετρελαίου (κατά κάποιον τρόπο, εις βάρος των πλούσιων σε ενεργειακά αποθέματα χωρών) και τη στροφή σε καινούργιους κλάδους (ανανεώσιμες πηγές, «πράσινη» οικονομία, ηλεκτρικά αυτοκίνητα κ.α.), όπου «αναδιανέμεται ο ανταγωνισμός» από την αρχή, δημιουργούνται πλέον πολύ γρήγορα οι προϋποθέσεις ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας, μέσω κυρίως της ενδυνάμωσης των εξαγωγών. Θεωρούμε ότι έτσι θα ήταν θέμα χρόνου πλέον να κερδίσουν ξανά την πρώτη θέση στις παγκόσμιες εξαγωγές, με μεγάλη απόσταση από το δεύτερο (Κίνα ή Γερμανία). Με αυτόν τον τρόπο θα επανερχόταν αισίως το δολάριο στην προηγούμενη θέση του (κάτω από 1 €) και θα παρέμενε η Αμερική παγκόσμια ηγέτιδα χώρα, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά.

Εδώ όμως εμφανίζεται η Γερμανία η οποία, όπως και κατά το κραχ του 1929, δεν συμφωνεί με την προτεινόμενη κοινή στρατηγική Η.Π.Α. – Ευρώπης για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης. Εκτός αυτού, οι Η.Π.Α. έχουν χάσει πολλά από τα πανίσχυρα «αεροπλανοφόρα» τους στο πρώτο μέρος της μάχης (Lehman Brothers, Citibank, Bear Sterns κ.α.), καθώς επίσης την εμπιστοσύνη των «συμμάχων» τους οι οποίοι, τόσο κατά το πρώτο, όσο και κατά το δεύτερο μέρος, υποχρεώθηκαν να πληρώσουν τεράστιες «πολεμικές αποζημιώσεις», παρά τη θέληση τους. Το αποτέλεσμα της άρνησης κοινής στρατηγικής των Γερμανών το 1929, οδήγησε σε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, ο οποίος επιτάχυνε την πτώση και κατέληξε στη μεγαλύτερη ύφεση που γνώρισε ποτέ ο κόσμος (ακολούθησε τελολογικά ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος).

Στα πλαίσια του τρίτου μέρους των αμερικανικών «πολεμικών» σχεδίων, οι σύμβουλοι του Προέδρου Obama, σύμφωνα με το Spiegel, του υπενθύμισαν μία παλαιά οικονομική «σοφία»: Το καλύτερο πρόγραμμα για την αναθέρμανση της Οικονομίας είναι αυτό που πληρώνει ο γείτονας. Έτσι λοιπόν, την προηγούμενη εβδομάδα, ο Υπουργός Οικονομικών κ. Timothy Geithner (αύριο, 23.03.09, λέγεται ότι ανακοινώνει καινούργιο πρόγραμμα «τριών σημείων» στήριξης των τραπεζών, αυτή τη φορά με παροχή κινήτρων σε επενδυτές!!), αναφέρθηκε σε «μία παγκόσμια κρίση, η οποία απαιτεί μία παγκόσμια απάντηση». Δηλαδή, πριν από όλα, οι Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις πρέπει να διοχετεύσουν περισσότερα χρήματα στην Οικονομία – πολύ περισσότερα. «Η Οικονομία μας χρειάζεται μία αναζωογόνηση της παγκόσμιας ανάπτυξης», τεκμηρίωσε τη θέση του ο Geithner.

Επίσης, ο ίδιος ο κ. Obama «συμμετείχε» στη συζήτηση (Debate) ως εξής: «Όσο επιθετικές και αν είναι οι δικές μας ενέργειες αναθέρμανσης της οικονομίας, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι και οι άλλες χώρες κινούνται στην ίδια κατεύθυνση, αφού η παγκόσμια Οικονομία είναι αλληλοεξαρτημένη». Τέλος, ο διευθυντής του επιτελείου του Αμερικανού Προέδρου για οικονομικά θέματα κ. Larry Summers, έκανε σαφές σε μία πρόσφατη συνέντευξη του προς τους Ευρωπαίους «εταίρους» των Η.Π.Α., το ότι η καινούργια αμερικανική κυβέρνηση μελλοντικά θα «σκέφτεται ξανά για όλους». «Η σωστή μακροοικονομική σκοπιά για τη σύνοδο των G20», είπε, «είναι η παγκόσμια ζήτηση και ο πλανήτης χρειάζεται μεγαλύτερη ζήτηση».

Σε τελική ανάλυση όμως, τα προγραμματισμένα πακέτα στήριξης των οικονομιών δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους, οπότε οι «προτάσεις» των Αμερικανών αντιμετωπίζονται, τουλάχιστον από την Ευρώπη, με μεγάλη δυσπιστία. Για τα έτη 2009 και 2010, οι Η.Π.Α. θα διαθέσουν το 3,8% του ΑΕΠ τους, η Κίνα το 5,9% (!), η Γερμανία το 3,5%, η Ιαπωνία το 1,8%, η Γαλλία το 1,4% και η Μ. Βρετανία το 1,3%. Γιατί λοιπόν οι αμερικανοί επιθυμούν τη διάθεση πολύ περισσότερων χρημάτων από τους «συμμάχους» τους, αν όχι γιατί έτσι επιτάσσει η επιτυχία του τρίτου μέρους του σχεδίου τους, το οποίο θα τους εξασφαλίσει και την πολιτική ισχύ (παγκόσμια ηγεμονία);

Απλά και μόνο για την ενημέρωση των αναγνωστών μας, η τράπεζα της Αγγλίας, η τράπεζα της Ιαπωνίας και η τράπεζα της Ελβετίας ακολουθούν πιστά το παράδειγμα της Fed, όσον αφορά τα επιτόκια, σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα, η οποία διατηρεί τα επιτόκια στο 1,5%.

Τελειώνοντας, οφείλουμε να ορίσουμε το πολίτευμα που επικρατεί στις Η.Π.Α. σαν «Επεκτατικό Μονοπωλιακό Καπιταλισμό», αδηφάγο και αδίστακτο φυσικά, που πασχίζει να διατηρήσει «για τα μάτια» έστω ένα ασταθές κοινωνικό πρόσωπο. Ο συνεχώς αυξανόμενος ρόλος του κράτους, στελεχωμένου με άτομα που υποθέτουμε ότι υποδεικνύονται από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και με αποκλειστικό στόχο τη δημιουργία κέρδους, είναι οφθαλμοφανής. Κατά την άποψη μας, δεν έχει καμία σχέση με τον πραγματικό καπιταλισμό - την ελεύθερη αγορά δηλαδή, με τον επίσης ελεύθερο ανταγωνισμό που επικρατεί στους «κόλπους» της, του οποίου ηγείται ο «νεωτεριστής» επιχειρηματίας (Schumpeter) και βιώνει περιοδικά μία δημιουργική καταστροφή. Στο «σύστημα Η.Π.Α.» η δημιουργική, φυσική καταστροφή έχει δώσει τη θέση της στα τεχνητά και προγραμματισμένα χρηματοπιστωτικά «πραξικοπήματα».

Θα ακολουθήσει επόμενο άρθρο μας για το ίδιο θέμα (Δεύτερο Μέρος), στο οποίο θα αναφερόμαστε κυρίως στον (μέχρι στιγμής τουλάχιστον) πολιτικό νικητή της μάχης, στη Γερμανία, καθώς επίσης στο πολίτευμά της, τον «Αταξικό Καπιταλισμό» - μια σύγχρονη «παραλλαγή» της Δημοκρατίας του Αριστοτέλη, όπου όμως στη Γερμανία το άτομο υποτάσσεται στο σύνολο και πειθαρχεί απόλυτα στο συλλογικό όφελος (η έντονη αστυνόμευση αποτελεί κυρίαρχη τάση). Το που θα οδηγήσει το πολίτευμα αυτό την Ενωμένη Ευρώπη των 27 χωρών είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς με βεβαιότητα.

Το σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχουν πια αμιγή πολιτικά συστήματα, αλλά συνδυαστικές τάσεις που πηγάζουν από τα ιστορικά DNA των λαών, ενώ έχουμε απομακρυνθεί αρκετά από την ελεύθερη αγορά των A. Smith, Ricardo, από το σοσιαλισμό του Marx (αυτόν που προβλέπει την έλευση του μετά την ολοκληρωτική καταστροφή του «υπαρκτού» καπιταλισμού, μέσω της κατάρρευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος), από τον απολυταρχικό εθνικοσοσιαλισμό του Hitler και από τον κομμουνισμό των Lenin, Stalin ή Mao. Απλά και μόνο για σύγκριση, η Κίνα και η Ρωσία κυβερνώνται μάλλον από έναν «Κρατικοκεντρικό Καπιταλισμό» μίας μετακομμουνιστικής περιόδου (με ολιγαρχικές τάσεις), ενώ η Ιαπωνία από έναν έντονα «Σοσιαλιστικό Καπιταλισμό» (εδώ οφείλεται και ο πολυετής στασιμοπληθωρισμός της), με σημαντικά «φεουδαρχικά» κατάλοιπα.

Βασίλης Βιλιάρδος(Οικονομολογος)

casss.gr

Το αρθρο περιγραφει τις ΗΠΑ σαν νικητες του ακηρυκτου οικονομικου παγκοσμιου πολεμου. Ειναι πολυ προωρο να μιλαμε για νικητες απο τωρα. Εαν οι ΗΠΑ καταφερουν να εξαναγκασουν με Δουρειους Ιππους και επικοινωνιακη τακτικη και να παρασυρουν και την ΕΚΤ στην ιδια φαυλοτητα της ατερμονης εκτυπωσης νομισματος, τοτε θα μπορεσουμε να αρχισουμε να μιλαμε για "νικη". Το αρθρο, οπως λεει, εγραφη στις 22/09/2009, ειναι δηλαδη πολυ σιτεμενο. Η ΕΚΤ δεν εχει υποκυψει στους εκβιασμους και πειθαναγκασμους των αμερικανικων κεκραχτων και Σειρηνων μεχρι τωρα, ουτε βλεπω να υποκυπτει. Οι ΗΠΑ εχουν ηδη εκτυπωσει απο το 2008 μεχρι σημερα 4,5 τρισεκατομ. χωρις αντικρυσμα δολλαρια, και εχουν αυξησει το δημοσιο χρεος στα 16 τρισεκ. δολλαρια, δηλ 110% του ΑΕΠ, οσο περιπου και του Βελγιου, που θεωρειται βαριδι. Το ιδιωτικο χρεος, ενυποθηκο σε ακινητα, ειναι 8 τρισεκ.. Μεχρι το 2017 εσκοπευαν με δηλωση τους επισημη να φθασουν το δημοσιο χρεος στα 22 τρισεκ., οπως ομως το βλεπω εγω θα το φθασουν κοντα στα 30 τρισεκ. Εδω ειναι το υπαρξιακο τους προβλημα. Ειτε πρεπει να εξαναγκασουν την ΕΚΤ να πληθωρισει στον ιδιο βαθμο το ευρω, ειτε το δολλαριο θα υποτιμηθει κατα τα 2/3, εναντι της αξιας του το 2006. Αν η Ευρωπη καταφερει να κρατηθει, οι ΗΠΑ θα υποστουν πανωλεθρια παγκοσμια, και οχι νικη. Κανενας δεν θα θελει να κραταει δολλαρια, και οι τιμες των ορυκτων, θα διαπραγματευονται σε ευρω. Το ευρω ειτε πρεπει να πληθωρισθει, ειτε πρεπει να καταστραφει , απο την σκοπια τους.Ας θυμηθουμε οτι ο Λαρρυ Σαμμερς, που αναφερεται στο αρθρο, εχει ηδη εγκαταλειψει το πλεουμενο Ομπαμα, και επεστρεψε στο Χαρβαρντ, για να συνεχισει την ακαδημαικη του καρριερα. Ισως αναγνωρισε οτι οι πιθανοτητες επιτυχιας της τυχοδιωκτικης πολιτικης ειναι ανυπαρκτες. Ας μην ξεχασουμε επισης οτι, η ιδια τυχοδιωκτικη τακτικη των ΗΠΑ, σε πολυ μικροτερη κλιμακα βεβαια, στις δεκαετιες 60, 70, 80, δεν απεφερε καμμια "νικη". Κατεστρεψε σε μεγαλο βαθμο την παραγωγικη βαση, ωδηγησε στην χρεοκοπια την αυτοκινητοβιομηχανια, χαλυβουργια, κλ. και πραγματικη πτωση του βιοτικου επιπεδου στις ΗΠΑ. Σημερα ειναι εκει που ηταν και το 1960. Ερημωση ολοκληρων περιοχων. Ακομη και η Καλιφορνια, η πολιτεια που επωφεληθηκε απο τις νεες τεχνολογιες, ειναι καταχρεωμενη και υπο πτωχευση. Η οικονομια ισορροπει επανω σε μια Φουσκα, αλλο τοσο οσο και εμεις αναγνωριζουμε σημερα οτι και η δικη μας οικονομια ζουσε σε παροξυσμο δανεικων. Οσο χαλι ειναι η δικη μας θεση, αλλο τοσο και των ΗΠΑ. Μονον που εκεινοι κατεχουν τον τσαμπουκα να υπαγορευουν στους αλλους τις εξελιξεις. Γνωριζουν οτι η καλλιτερη αμυνα ειναι η επιθεση.Σαν παραδειγμα ας αναφερω οτι οι θεσεις καθηγητων μαθηματικων, ατροφυσικων, κλ. στα Πανεπιστημια εχουν κοπει, σαν μη απαραιτητες δαπανες. Δειγμα της ενδειας και πενιας που συνεχως αυξανεται. Ποτε δεν υπηρχαν τοσοι πολλοι ανεργοι δικηγοροι στις ΗΠΑ. Ειναι σαφες οτι για τις ΗΠΑ η υπονομευση του ευρω ειναι ζητημα ζωης ή θανατου, στον φαυλο ελικοειδη καθοδικο κατηφορο που επελεξαν να τοποθετηθουν. Οχι οι πολιτες καταναλωτες-ψηφοφοροι, η κυβερνωσα ταξη των μεγατραπεζιτων.
Σαν επιλογος: Απο την μεγαλη, πρωτη μεταπολεμικη, κριση των '70, που επεξεταθη σε ολο τον πλανητη και απο την οποια οι ΗΠΑ δεν εξηλθαν πραγματικα ποτε, παρα τις προσπαθειες των '80 με κολοσσιαιες αυξησεις στρατιωτικων δαπανων, ο μοναδικος τομεας της οικονομιας που επωφεληθηκε ηταν ο τραπεζικος, που σημερα ειναι ο ισχυροτερος. Το κρατος ενδιαφερθηκε να σωσει απο χρεοκοπια κυριως τις τραπεζες, με μερικες εξαιρεσεις. Ο τυχοδιωκτισμος δεν τις ωφελησε. eisai edw?