Βραβειο Νομπελ Χημειας

Αναπαρασταση ενος ημικρυσταλλου (quasicrystal)

Το βραβειο απενεμηθη στον Ισραηλινο Daniel Shechtman, του Πολυτεχνειου της Χαιφας, για την ανακαλυψη της στερεας καταστασεως των ημικρυσταλλων, που την εποχη εκεινη (1982) αντεβαινε στην παραδεκτη και ευλογοφανη γνωση. Εθεωρειτο αδυνατον να υπαρξει. Συγκεκριμενως ανεκαλυψε πενταγωνικη συμμετρια, που δεν παραγει αυτοεπαναλαμβανομενο μοτιβο, οπως στους κρυσταλλους, αλλα μωσαικο, σε κραμα αλουμινιου-μανγκανιου, παρατηρωντας το με ηλεκτρονικο μικροσκοπιο. Στα μεταξυ 29 ετη ημικρυσταλλοι εχουν παρατηρηθει και στην φυση το 2009 στην Ρωσια, ενω χαλυβες μεγαλης αντοχης περιεχουν τετοιους στοχευμενα. Ημικρυσταλλοι μετατρεπουν απωλειες θερμοτητας σε χρησιμη ενεργεια μεσω δημιουργιας ηλεκτρικων ρευματων, και για τον λογο αυτον χρησιμοποιουνται σε κεραμικα υλικα. Το ονομα του βραβευμενου παραγεται απο την λεξη shochet, που στα εβραικα σημαινει τον σφαγέα θρησκευτικης τελετουργιας.

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]

[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]
Δειγμα πετρωματος που περιεχει κοκκους εικοσαεδρίτου, Al₆₃Cu₂₄Fe₁₃, του ημικρυσταλλου φυσικης προελευσεως, για τον οποιο εγινε λογος στο ανω θεμα. Αναλυση ισοτοπων οξυγονου κατεδειξε οτι ηταν τμημα μετεωριτου, και ειναι ηλικιας αρχαιοτερης ολων των ορυκτων της Γαιας μας.
[Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτή την εικόνα.]
Το σκουροχρωμο υλικο στην εικονα ειναι ο ημικρυσταλλος του Al₆₃Cu₂₄Fe₁₃, στο μεσον του ανοικτοχρωμου ορυκτου που λεγεται στυσοβίτης (stishovite). Ειναι παρα πολυ σπανιο πυριτικο ορυκτο, και σχηματιζεται σε συνθηκες υψιστης πιεσεως και θερμοκρασιας, ανηκουστες για την γεωλογικη Ιστορια της Γαιας μας. Ο στυσοβίτης καταγεται απο τις απαρχες της δημιουργιας του Πρωτοδισκου του ηλιακου μας συστηματος, πριν 4,65 δισεκ. ετη. Τα ισοτοπα του οξυγονου συνελεγησαν απο κοκκους ολιβίνης στο δειγμα, και ειναι ταυτοσημα με τα ισοτοπα οξυγονου σε ανθρακωδεις χονδριτες μετεωριτες. Το δειγμα του ορυκτου συνελεγη το 1979 στην πρωην Σοβιετικη Ενωση, στην Τσουχότκα, ΒΑ Καμτσάτκα, στα ορη Κόρυακ. Μια αποστολη απο επιστημονες πολλων ειδικοτητων του Πανεπιστημιου Πρινστον εκανε νεες ανασκαφες στην κοιτη του ιδιου ποταμου Χατύρκα το καλοκαιρι του 2011, συλλεγοντας και αλλα δειγματα ορυκτων.

» Βραβειο Νομπελ Φυσικης